ZWLE

Przy ul. Karolkowej, w miejscu gdzie dzisiaj stoi główny budynek fabryki, znajdowały się przed wojną Polskie Zakłady „Philipsa” , zbudowane w r. 1923 na terenie dawnych glinianek wolskich. Była to spółka z kapitałem głównie holenderskim. Produkowano tu najpierw żarówki, a potem lampy elektronowe i odbiorniki radiowe. Zarówno żarówki jak i lampy elektronowe były montowane z materiałów i detali sprowadzanych z zagranicy. W czasie okupacji hitlerowskiej zakłady znalazły się pod przymusowym zarządem niemieckim. Po powstaniu, Niemcy wywieźli poważną część maszyn, a resztę spalili i zniszczyli wraz z budynkami. Z powodu zniszczenia zakładu, część załogi skierowano w pierwszych latach po wojnie do Dzierżoniowa, gdzie w budynkach dawnej fabryki „Telefunken” powstała w latach 1945-46 Fabryka Lamp Radiowych. Część pozostałych pracowników „Philipsa” , wspólnie z załogą dawnej Zjednoczonej Fabryki Żarówek (przed wojną należącej do koncernu „Tungsram”), rozpoczęła odbudowę zakładu i uruchomiła produkcję żarowek w mniej zniszczonych budynkach przy ul. Nowowiejskiej. Tu właśnie otwarto w r. 1948 Zakłady Wytworcze Lamp Elektrycznych i datę tę uważa się za początek działalności całego przedsiębiorstwa. Wkrotce, bo 22 lipca 1949 r. do ZWLE włączono organizacyjnie częściowo odbudowane dawne zakłady „Philipsa” przy ul. Karolkowej, gdzie zaczęto najpierw produkcję lamp elektronowych, a poźniej świetlówek. Jednocześnie rozpoczęto budowę nowego 10-piętrowego gmachu produkcyjnego. Do nowego budynku przeniesiono produkcję żarowek z ul. Nowowiejskiej latach 1951-52. W tym samym czasie, z okazji 80 rocznicy urodzin Roży Luksemburg, nadano zakładowi imię tej wybitnej rewolucjonistki. Zakłady rozwijały się bardzo dynamicznie.W latach 1952-55 uruchomiona zostaje produkcja drutów wolframowych i molibdenowych, produkcja lamp elektronowych nadawczych i lamp oscyloskopowych (w tym rownież kineskopów) oraz produkcja luminoforu do świetlowek. Z powodu szczupłości powierzchni produkcyjnej oraz rosnącej gwałtownie produkcji tych wyrobow, zakłady powołują i tworzą nowe przedsiębiorstwa i instytucje: Zakłady Materiałow Lampowych, Zakłady Lamp Oscyloskopowych, Zakłady Lamp Nadawczych oraz Przemysłowy Instytut Elektroniki. Stopniowo profil produkcji ograniczany jest do dwoch zasadniczych kierunkow: źrodeł światła i lamp elektronowych odbiorczych. Rosnącą produkcję żarowek przenosi się do zakładow w Pabianicach, Katowicach i Pile, a na uzyskanej powierzchni rozwijana jest produkcja świetlowek oraz uruchamia się produkcję zapłonnikow i lamp rtęciowych.

W ZWLE, poza standardowymi świetlowkami i lampami rtęciowymi, produkuje się świetlowki miniaturowe, lampy rtęciowo-żarowe i metalohałogenkowe, zapłonniki do świetlowek, żarowki halogenowe (w tym samochodowe jedno- i dwuświatłowe) oraz lampy elektronowe i lasery. Zamiast ograniczanej produkcji lamp elektronowych planuje się dalszy rozwoj produkcji elektronicznego sprzętu oświetleniowego i optoelektronicznych źrodeł światła (diod elektroluminescencyjnych oraz połprzewodnikowych wskaźnikow cyfrowych). Konieczność intensywnego rozwoju produkcji nowoczesnych, energooszczędnych źrodeł światła wynika z możliwości uzyskania poważnych oszczędności energii elektrycznej. Zainstalowanie 1 miliona świetlowek daje oszczędność ok. 120 MW w stosunku do mocy, jaką trzeba by zainstalować, aby uzyskać analogiczny strumień świetlny z konwencjonalnych żarowek. Jeszcze większy efekt, bo oszczędność około 400 MW mocy, można by uzyskać przez zainstalowanie 1 miliona lamp sodowych — zamiast lamp rtęciowych. Te przykłady wskazują na wagę szybkiego wprowadzania energooszczędnego oświetlenia dla poprawienia energetycznego bilansu kraju. O randze zagadnienia świadczy m. in. podjęta w tej sprawie uchwala Biura Politycznego KC PZPR w lipcu 1977 r. Program modernizacji i rozbudowy ZWLE zatwierdzony w czerwcu 1977 r. na posiedzeniu Sekretariatu Komitetu Warszawskiego PZPR, zakłada zatem dalszy rozwoj produkcji i wzbogacenie asortymentu świetlówek (m. in. o świetlowki kołowe), rozwoj produkcji lamp rtęciowych metalohalogenkowych, sodowych i żarowek halogenowych oraz szybki rozwoj optoelektroniki (półprzewodnikowych źrodeł światła). Jednocześnie następować będzie dalsza mechanizacja i automatyzacja produkcji masowo wytwarzanych świetlówek i rtęciowek. Program przewiduje, że i w dalszej przyszłości nowoczesne źrodła światła pozostaną nadal podstawową grupą wyrobow w ZWLE; głownie takie, których technologia wymaga wysoko wykwalifikowanej kadry i specjalnego uzbrojenia technicznego zakładu.

______________________________________________________________________________

CQZP 12 , 13

Radioamator z roku 1977/2

______________________________________________________________________________

CQZP 11

Radioamator z roku 1976 / 7,8

______________________________________________________________________________

CQZL 16

______________________________________________________________________________

CQZP-15

______________________________________________________________________________

CWD501

______________________________________________________________________________

CPO 4507-1

______________________________________________________________________________

W roku 1977 w miesięczniku „Radioamator” w numerze 4 pojawił się ten artykuł . Diody tego typu miały ciekawa budowę na małym okrągłym kółeczku z tekstolitu są przyklejone końcówki . Wyprowadzenie które na prasie jest rozpłaszczona tworzy mały reflektor a w ognisku znajduje się półprzewodnik , ta elektroda jest posrebrzana natomiast druga pozłacana , ciekawe czy tego typu rozwiązanie było podyktowane kryzysem w Polsce bo rzeczywiście ta konstrukcja wymagała minimalnych nakładów na deficytowe metale kolorowe. Obudowa wykonana jest z żywicy , proces produkcyjny był dobrze przemyślany bo soczewka była gładka nie było widać odcisku formy co miało miejsce w diodach z lat 80tych CEMI gdzie wyraźnie było widać jak dwie formy się stykają a do środka jest wtryskiwana żywica co w efekcie dawało soczewkę z widocznym przepołowieniem . Posiadam kilkaset tych diod i każda jest inna niektóre maja zniekształcona obudowę , półprzewodnik nie jest w ognisku ,uwięzione bąbelki powietrza , widać ,ze proces produkcji wymykał się z pod kontroli zastanawiam się czy maszyny produkcyjne to dzieło polskich inżynierów. Dożyłem czasów gdzie dioda elektroluminescencyjna ma kluczowe znaczenie w życiu człowieka dzięki efektywnemu przetworzeniu energii elektrycznej na cenne światło przy długoletnim działaniu dioda wyparła żarówkę .

CQXP45 CQXP63 CQXP03

______________________________________________________________________________

CQXP43 CQXP63 CQXP03 CQXP43 CQXP63 CQXP03

Diody LED z 1978 roku Diody LED z 1987 roku

CQXP03 CQXP63 CQXP43

Diody LED z 1978 roku po mimo upływu czasu nadal świecą !

______________________________________________________________________________

CQXP44

CQXP45

______________________________________________________________________________

CQXP44 CQXP64 CQXP04 CQXP44 CQXP64 CQXP04

Diody LED z 1978 roku Diody LED z 1987 roku

CQXP04 CQXP64 CQXP44

CQXP04 CQXP64 CQXP44 CQXP03 CQXP63 CQXP43 CQXP04 CQXP64 CQXP44 CQXP03 CQXP63 CQXP43

______________________________________________________________________________

Dioda CQXP43 na bazie metalowej posrebrzanej obudowy lata 1990 r .

CQXP43

______________________________________________________________________________

CQXP 01

______________________________________________________________________________

CQXP 02

______________________________________________________________________________

CQXP 42

______________________________________________________________________________

CQXP 61

______________________________________________________________________________

CQXP 62

______________________________________________________________________________

CQXP 42

Pierwsze egzemplarze diod wyprodukowanych w ZWLE z lat siedemdziesiątych były w obudowach pozłacanych .

W pierwszych diodach z lat siedemdziesiątych wyprodukowanych w Zakładach Wytwórczych Lamp Elektrycznych im. Róży Luksemburg półprzewodnik był umieszczony na płaskim podłoży obudowy , późniejsze wersje posrebrzane miały wytłoczone mały reflektor i półprzewodnik był osadzony głębiej .